tag:blogger.com,1999:blog-61375215510654610922024-03-12T21:24:10.458-07:00FİZİKAФизика — это наука о материи, ее свойствах и движении. Она является одной из наиболее древних научных дисциплин, и первые дошедшие до нас работы восходят к временам Древней Греции.validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.comBlogger10125tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-10439453411672048162011-10-18T02:34:00.000-07:002011-10-18T02:34:58.052-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><span class="Apple-style-span" style="-webkit-text-decorations-in-effect: none; -webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: white; color: black; font: 14px/20px Verdana, sans-serif; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;"> <div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Lev Davidoviç Landau Nobel, Lenin və üç dəfə Stalin mükafatları laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Danimarka və Niderland Elmlər akademiyalarının, Amerika Elmlər və İncəsənət Akademiyasının (ABŞ), Fransa Fizika Cəmiyyətinin, London Fizika Cəmiyyətinin və London Kraliça Cəmiyyətinin üzvü, XX yüzilliyin əfsanəvi fizikidir.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Onun atası David Lvoviç Landau Balaxanı neft mədənlərində mühəndis işləmiş, anası Lyubov Veniaminovna Qarkavi (Landau) isə Balaxanıda mamaça-ginekoloq kimi fəaliyyət göstərmişdir. Övladlarının təhsil alması vaxtı çatanda — 1913-cü ildə Landaular ailəsi Bakı şəhərinə köçmüş və indiki Nizami və Səməd Vurğun küçələrinin kəsişdiyi tində yerləşən binada (üzərində L.D.Landaunun xatirə lövhəsi asılmışdır) mənzil almışdır. Lev Davidoviç Landau 1924-cü ilə kimi həmin mənzildə yaşamışdır.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Lev Landau 1916-cı ildə Bakı şəhərində gimnaziyaya qəbul olunur və 12 yaşında gimnaziyanı əla qiymətlərlə başa vurur. Onun ali məktəbdə oxuması üçün hələ çox gənc olduğunu nəzərə alaraq valideynləri gələcək fizikin iki il Bakı İqtisadiyyat Texnikumunda oxuması barədə qərar qəbul edirlər. O zamanlar İqtisadiyyat Texnikumunda riyaziyyat fənni çox geniş və yaxşı tədris olunurdu. Balaca Landau bu texnikuma qəbul üçün ciddi hazırlaşmışdı. 12 yaşında artıq o, differensiallama, 13 yaşında isə inteqrallama əməliyyatlarını tam mənimsəmişdi. Riyaziyyatla məşğul olmaq ona zövq verir və riyaziyyat elmindən böyük həzz alırdı. Bakı İqtisadiyyat Texnikumuna Landau 1920-ci ildə daxil olmuş və 1922-ci ildə oranı bitirmişdir.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">1922-ci ildə 14 yaşlı<span class="Apple-converted-space"> </span><a href="http://kayzen.az/blog/fizikl%C9%99r/515/lev-dav%C4%B1dovi%C3%A7-landau.html" style="color: #006699; margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-decoration: underline;" title="ilk və tək(?) bakılı Nobel mükafatı laureatı">Lev Landau</a><span class="Apple-converted-space"> </span>müvəffəqiyyətlə Azərbaycan Dövlət Universitetinə qəbul imtahanları verir və eyni vaxtda iki fakültədə — fizika-riyaziyyat və kimya fakültələrində təhsil alır. Kimya elmi gənc Landaunu çox maraqlandırırdı. Lakin birinci semestrdən sonra o, özü üçün yəqin edir ki, fizika və riyaziyyat onun üçün daha maraqlıdır və ürəyincədir.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">O zamanlar Azərbaycan Dövlət Universitetində riyaziyyat elminə çox geniş yer verilir və yüksək səviyyədə tədris edilirdi. Burada bir çox məşhur riyaziyyatçılar mühazirələr oxuyurdular. Universitetdə “Matezis” adlı Tələbə Elmi Cəmiyyəti də fəaliyyət göstərirdi. Bu cəmiyyətdə tələbələrlə yanaşı, müəllimlər də iştirak edir, riyaziyyat və fizika üzrə istedadlı gənclər burada aşkar olunurdu.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Lev Davidoviç Landau da ilk elmi çıxışlarına məhz Azərbaycan Dövlət Universitetində “Matezis” Tələbə Elmi Cəmiyyətində başlamışdır. Azərbaycan Dövlət Universiteti gənc Landauya böyük təsir etmiş, onda nəzəri fizikaya maraq məhz bu qədim elm ocağında yaranmışdır. O, elmi axtarışlara elə burada tələbə ikən başlamışdır. “Matezis” Tələbə Elmi Cəmiyyətində Lev Landaunun əsas çıxışlarından biri və onun istedadının olduqca geniş olduğunu xarakterizə edən ilk elmi məruzəsi o vaxtlar yeni çapdan çıxmış Orest Xvolsonun beş cildlik fizika kursu və Abram İoffenin “Molekulyar fizika” əsəri haqqında məruzəsi olmuşdur. Gənc tələbənin məruzəsi hamıda, hətta universitetin adlı-sanlı alimlərində də böyük maraq doğurmuşdur.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Tələbə Elmi Cəmiyyətinin iclaslarındakı çıxışları, universitetdə əla oxuması və imtahanlarda olduqca yüksək nəticələr göstərməsi Lev Landaunu Azərbaycan Dövlət Universitetində məşhurlaşdırmış və ona diqqəti artırmışdır. Məhz Bakıda aldığı təhsil Landaunun gələcək elmi axtarışlarının və nailiyyətlərinin, nəzəri fizikaya gətirdiyi fundamental və klassik yeniliklərin, ümumiyyətlə, fizika elmində yaratdığı yeni stilin və nəzəri fizika sahəsində yaratdığı böyük məktəbin sarsılmaz əsası olmuşdur. Azərbaycan Lev Davidoviç Landaunu çox gənc olmasına baxmayaraq nəzəri fizika uzrə gələcək dahi alim kimi sabiq SSRİ-nin o vaxtkı elm mərkəzi sayılan Leninqrad şəhərinə yola salmışdır. 1924-cü ildə 16 yaşlı Lev Landau Leninqrad Dövlət Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinə köçürülmüşdür.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">1926-cı ildə Lev Landaunun “İkiatomlu molekulların spektrləri nəzəriyyəsi” adlı ilk elmi əsəri çap olunur. Landaunun bu elmi işi onu daha da məşhurlaşdırır və o, 1926-cı ilin dekabrında Moskvada keçirilən rus fiziklərinin beşinci qurultayına dəvət olunur. Qurultayda Lev Landau “Klassik və dalğa mexanikasının əlaqəsinə dair məsələyə aid” adlı məruzə ilə çıxış edir və fizikanın bir sıra fundamental məsələlərinə həsr olunmuş çıxışlar üzrə müzakirələrdə iştirak edir. Tələbə fizik öz çıxışlırı ilə iştirakçılara olduqca güclü təsir bağışlayır. Lev Landau 1927-ci ildə Leninqrad Dövlət Universitetində təhsilini başa vurur və Leninqrad Fizika-Texnika İnstitutunun aspiranturasında təhsilini davam etdirir.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Aspiranturada təhsil aldığı dövrdə Lev Landau nəzəri fizika sahəsində ciddi tədqiqatlara başlayır. Onun yeni tədqiqat işi “Dalğa mexanikasında tormozlanma problemi” adlanırdı. O, şüalanma nəticəsində tormozlanma mexanizmini analiz edərək, kvant mexanikasına yeni anlayış-sıxlıq matrisası anlayışını daxil edir. 1928-ci ildə Lev Landau fiziklərin Moskvada keçirilən altıncı qurultayın iştirakçısı olur və “Kvant statistikasının əsasları”, “Müasir fizikada səbəbiyyət prinsipi” və “Dalğa mexanikasında maqnitli elektron” adlı məruzələrlə çıxışlar edir. Lev Davidoviç Landau həmin qurultayda iştirak edən dünyanın məşhur fiziki Nils Borun diqqətini cəlb edir.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Fiziklərin altıncı qurultayından sonra Lev Landau ən yaxşı aspirantlardan biri kimi təhsilini artırmaq məqsədilə Maarif Xalq Komissarlığının qərarı ilə Berlin, Qettinqen, Leypsiq, Kopenhagen, Kembric və Surix şəhərlərinə ilyarımlıq müddətinə elmi ezamiyyəyə göndərilir. 1929-cu ilin oktyabr ayında o, Berlinə gəlir və Berlin Universitetində Albert Eynşteynlə görüşür. Lev Landau o vaxtlar artıq dünyanın ən məşhur fiziki kimi tanınan Albert Eynşteynlə söhbət aparmaq istəyini bildirir.<span class="Apple-converted-space"> </span><a href="http://kayzen.az/blog/dahil%C9%99r-maraql%C4%B1/317/albert-eyn%C5%9Fteynin-h%C9%99yat%C4%B1ndan-maraql%C4%B1.html" style="color: #006699; margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-decoration: underline;" title="Eynşteyn yazmaqdan və oxumaqdan çox, fikirləşirdi.">Albert Eynşteyn</a><span class="Apple-converted-space"> </span>21 yaşlı Landaunu öz evinə dəvət edir.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Nisbilik nəzəriyyəsi ilə elmdə inqilab etmiş nəhəng nəzəriyyəçi fiziklə hər alim elmi polemikaya girişməyə cürət etmirdi. Lakin Lev Landaunun özünə əminliyi onun belə bir addım atmasına səbəb olmuş və o, Albert Eynşteynlə evində görüşmüşdür. Bu görüşdə gənc fizik Landau nəhəng Eynşteynlə kvant mexanikası haqqında elmi mübahisə edir və qeyri-müəyyənlik prinsipinin kvant mexanikasının əsas prinsipi olduğunu sübut etməyə çalışır. Landaunun əminliyi, aydın və dəqiq mülahizələri Eynşteynin xoşuna gəlsə də o, dahi fiziki razı sala bilmir. Sonralar bu iki böyük alimin görüşmək imkanları olmamışdır. Faşistlər Almaniyada hakimiyyətə gəldikdən sonra Albert Eynşteyn Amerika Birləşmiş Ştatlarına qaçmaq məcburiyyətində qalmışdır.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Avropada elmi ezamiyyətdə olduğu müddətdə Lev Landau bir çox məşhur fiziklərlə görüşmüş, onların məruzələrini dinləmiş və seminarlarında iştirak etmişdir. 1930-cu il aprelin 8-də o, Danimarkanın paytaxtı Kopenhagendə Nəzəri Fizika İnstitutunun direktoru, kvant mexanikasının banisi Nils Borla görüşür. O zamanlar dünyanın hər tərəfindən gənc və istedadlı fiziklər Nils Borun yanına axışırdılar. Onlar özlərini məşhur alimin yanında sərbəst və yüngül hiss edir, Nils Bor isə gənc alimlərə olduqca yaxşı münasibət göstərirdi. Lev Landauya isə o, ilk görüşdən xüsusi məhəbbətlə yanaşmışdır. Gənc Landaunun olduqca çılğın olmasına baxmayaraq onun fitri istedadı Nils Boru valeh etmişdir. Nils Bor öz növbəsində Lev Landaunun yaradıcılığına böyük təsir göstərmişdir. Ömrünün sonuna kimi Lev Landau Nils Boru özünə müəllim hesab edirdi.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Avropanın əsas elmi mərkəzlərində olarkən Lev Landau sərbəst elektronların maqnit xassələrinə dair vacib tədqiqatlar aparmış və 1930-cu ildə diamaqnetizm haqqında elmi əsərlər çap etdirmişdir. Sonralar bu təzahür “Landau diamaqnetizmi” adlandırılmış və onu görkəmli dünya alimləri ilə bir sıraya qaldırmışdır. 1931-ci ilin mart ayında Lev Landaunun elmi ezamiyyə vaxtı başa çatmış və o, Avropadan Leninqrada, Fizika-Texnika İnstitutuna qayıtmışdır.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">O zamanlar Leninqrad Fizika-Texnika İnstitutuna məşhur fizik Abram İoffe rəhbərlik edirdi və o, nazikqatlı izolyasiya problemlərinə dair tədqiqatlar aparırdı. Lakin xaricdən yeni qayıtmış aspirant Lev Landau Abram İoffenin nazikqatlı izolyasiya probleminə dair mülahizələrinin nəzəri cəhətdən əsaslı olmadığını sübut etmiş və A. İoffe ilə onun arasında narazılıq yaranmışdır. Bu səbəbdən də Lev Landau Leninqrad Fizika-Texnika İnstitutunu tərk etmiş və 1932-ci ildə Xarkova gələrək, Ukrayna Fizika-Texnika İnstitutunda nəzəri fizika kafedrasının müdiri seçilmişdir. Eyni zamanda, o Xarkov Mexanika-Maşınqayırma İnstitutunda da nəzəri fizika kafedrasına rəhbərlik etmişdir.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Xarkovda işlədiyi dövr Lev Landau üçün olduqca məhsuldar olmuşdur. 1932-1937-ci illərdə o, Ukrayna Fizika-Texnika, Xarkov Fizika-Maşınqayırma institutlarında, Ukrayna Dövlət Universitetində mühazirələr oxumuş, bir neçə dəfə Kopenhagenə gedərək Nils Borun seminarlarında iştirak etmiş, nəzəri fizika üzrə Xarkovda konfrans (1934-cü il) təşkil etmişdir. İstedadlı gənc fiziklərin aşkar edilib təhsil almaları üçün L.Landau o vaxtlar “nəzəri minimum” adlandırılan xüsusi proqram işləyib hazırlamışdır. Əldə etdiyi elmi nəticələrə görə Ümumittifaq Attestasiya Komissiyası Lev Landauya dissertasiya müdafiə etmədən fizika-riyaziyyat elmləri doktoru elmi dərəcəsi vermişdir. 1935-ci ildə isə Lev Landau Xarkov Dövlət Universitetinin ümumi fizika kafedrasına rəhbərliyə başlamış və həmin il ona professor elmi rütbəsi verilmişdir.</div><br />
<div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Lev Landaunun yaratdığı fundamental nəzəriyyələrdən biri də maddənin faza dəyişkənliyidir. Ona kimi bu problem üzrə qeyri-müəyyənliklər və anlaşılmazlıqlar hökm sürürdü. 1936-1937-ci illərdə Lev Landau “Fazaların ikinci növ dəyişmələri” nəzəriyyəsini və “Yüksəkkeçiricilərin aralıq vəziyyəti” nəzəriyyəsini yaradır, bu problemlərə həsr olunmuş elmi məqalələrlə çıxışlar edir. Həmin dövrdə L.Landau artıq dünyada məşhur nəzəriyyəçi fizik kimi tanınırdı və 1937-ci ilin fevralında o, Moskva Fiziki Problemlər İnstitutuna dəvət olunur və həmin institutda nəzəriyyə şöbəsinə rəhbərlik edir.</div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyxGB9J0axR8C9jF4R8A_wRkw_58mI9Qdshyr3ByjvD7fUgm9oZ3YbzaDbVmOhVdGNUBovHqgfq9To1ic8mjWfmBkzcqpfMqgtcUtzkgD01eDKY9CJhC5lrLqlORwyhe3iQYGnx34H-zU/s1600/524e2d7d4a.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="226" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyxGB9J0axR8C9jF4R8A_wRkw_58mI9Qdshyr3ByjvD7fUgm9oZ3YbzaDbVmOhVdGNUBovHqgfq9To1ic8mjWfmBkzcqpfMqgtcUtzkgD01eDKY9CJhC5lrLqlORwyhe3iQYGnx34H-zU/s320/524e2d7d4a.jpg" width="320" /></a></div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Təəssüflər olsun ki, Stalin repressiyaları dünyanın bu məşhur alimindən də yan keçməmişdir. Lev Davidoviç Landau casusluq, ziyankarlıq və antistalin vərəqələrinin tərtib edilməsi ittihamları ilə 1938-ci ilin 27 aprelində həbs edilərək SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin tədricxanasına yerləşdirilir. Landaunun həbsini eşidən Nils Bor dəhşətə gəlir və o, Landaunun fizika üçün, dünya elmi üçün nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğu barədə İosif Stalinə məktub göndərərək onun azad edilməsini xahiş edir. Eyni məzmunlu məktubla akademik Pyotr Leonidoviç Kapitsa da (Moskva Fiziki Problemlər İnstitutunun yaradıcısı və direktoru) Stalinə müraciət edir və Lavrenti Beriya ilə görüşərək Landaunun azadlığa buraxılmasına çalışır. Bu iki böyük elm adamının müdaxiləsi və onların səyləri nəticəsində Lev Landau 1939-cu ilin 29 aprelində azadlığa buraxılır. Lakin günahsız həbs olunmuş dünya şöhrətli alimə ancaq 1990-cı ildə — Sovet imperiyasının süqutu ərəfəsində bəraət verildi.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="-webkit-text-decorations-in-effect: none; -webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: white; color: black; font: 14px/20px Verdana, sans-serif; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;"><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Moskva Fiziki Problemlər İnstitutunda çox yaxşı ab-hava hökm sürürdü. Bu səbəbdən də həmin institutda Lev Landau çox məhsuldar fəaliyyət göstərmişdir. O vaxtlar orada maye helium üzrə tədqiqatlar aparılırdı. Ancaq Landauya qədər bu tədqiqatlar elə bir ciddi nəticələrə gətirib çıxarmamışdır. Maye heliumun yüksək axıcılığı — mütləq sıfır dərəcədə heliumun bərkiməməsi alimləri çaş-baş salmış, onun yüksək axıcılığı haqqında hər hansı bir nəzəriyyənin yaradılması istiqamətində aparılan tədqiqatlar nəticəsiz qalmışdır. Lev Davidoviç Landau bu problemin həllinə başlamış və 1940-1941-ci illərdə “Maye heliumun yüksəkaxıcılığı” nəzəriyyəsini yaratmışdır.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">1941-ci ildə Böyük Vətən müharibəsi başlayanda Moskva Fiziki Problemlər İnstitutu kollektivi ilə birlikdə Kazan şəhərinə köçürülür. Lev Davidoviç Landau da öz həmkarları ilə birlikdə xüsusi tapşırıq üzərində çalışır. O zamanlar maye helium üzrə aparılan tədqiqatlar və əldə edilən nəticələr kvant mayesi fizikasının əsasını qoyur və 1941-ci ildə Landau tərəfindən “Kvant mayesi” nəzəriyyəsi yaradılır.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">1946-cı il Lev Landau üçün çox əlamətdar olur. Həmin il bu böyük fizik SSRİ Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilir və fəzalar dəyişkənliyi və yüksəkaxıcılıq nəzəriyyələrinin yaradılmasına görə ona Dövlət mükafatı verilir.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">XX əsrin 40-cı illərinin ortalarında alimləri düşündürən aktual problemlərdən biri də plazma-maddənin dördüncü halı problemi olmuşdur. Bu məsələ o qədər çətinləşdirilmiş və mürəkkəbləşdirilmişdir ki, onun həlli qeyri-mümkün hesab edilirdi. Lakin Lev Landau həmin problemi də çox parlaq formada həll etmiş və 1946-cı ildə “Elektron plazmanın rəqsləri” nəzəriyyəsini başa çatdırmışdır. Bu nəzəriyyə ilə Landau plazma fizikasına yeni anlayış daxil etmiş və bu anlayış “Landau sönməsi” adlandırılmışdır. İdarə olunan istilik-nüvə reaksiyaları üçün plazmanın qızdırılması tələb olunur. Plazmanın qızdırılması üçün də məhz “Landau sönməsi” effektindən istifadə edilir.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Nəzəri fizika sahəsində Lev Davidoviç Landaunun əldə etdiyi ən parlaq nəticələrdən biri də yüksək keçiricilik sahəsində olmuşdur. Yüksək keçiricilərin maqnit xassələrini tədqiq edərkən Lev Landau Vitali Lazareviç Ginzburqla birlikdə 1950-ci ildə “Yüksəkkeçiricilik” nəzəriyyəsini yaratmışdır. Sonralar bu nəzəriyyədən istifadə etməklə yüksəkkeçiricili xəlitələr nəzəriyyəsi işlənmiş və mühüm nəticələr əldə olunmuşdur. Yeri gəlmişkən, Vitali Lazareviç Ginzburq 2003-cü ildə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Lev Landaunun yaratdığı fundamental nəzəriyyələrdən biri kvant mayeləri üzrədir. Bu istiqamətdə apardığı tədqiqatlar nəticəsində o, “Fermi mayeləri” nəzəriyyəsini yaratmışdır. Klassik fizikanın qanunauyğunluqlarının əksi olaraq kvant mexanikasından məlum olur ki, mütləq sıfır dərəcədə cisimdə atomların hərəkətləri dayanmır. Beləliklə, maddənin yeni forması — kvant mayeləri meydana çıxır.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">1950-1960-cı illərdə Lev Davidoviç Landau fizikanın bir çox sahələri — maqnetizm, yüksəkaxıcılıq və yüksəkkeçiricilik, bərk cisim fizikası, atom nüvəsi və elementar hissəciklər, plazma, kvant elektrodinamikası, hidrodinamika, astrofizika sahələrində elmi əsərlər yazmış, müxtəlif universtitetlərdə və institutlarda mühazirələr oxumuşdur.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Bütün dünyada məşhurlaşmasına, dünyanın bir sıra akademiyalarına üzv olmasına, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülməsinə, Nobel, Lenin və 3 dəfə Stalin mükafatları almasına baxmayaraq SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi Lev Landau haqqında dosye toplamaqda davam edirdi. Toplanmış materiallardan məlum olur ki, o, sovet rejimini heç vaxt qəbul etməmişdir. Bəlkə də bu dahi fizikin avtomobil qəzasına düşməsi də DTK tərəfindən əvvəlcədən planlaşdırılmış əməliyyat olmuşdur...</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Yaradıcılığının ən parlaq dövründə — 1962-ci ilin 7 yanvarında Lev Davidoviç Landau olduqca ağır avtomobil qəzasına düşür. Onun “Volqa” markalı xidməti maşınının Moskvanın Dmitrov şosesində ağır yük maşını ilə toqquşması nəticəsində məşhur alim başından və döş qəfəsindən ölümcül xəsarət alır. Xəstənin vəziyyətinin kəskin pisləşməsinə və bu dahi alimin həyatını xilas etməyin nə dərəcədə əhəmiyyətli olmasına baxmayaraq sovet rəhbərliyi onun Moskvanın Kreml xəstəxanasına yerləşdirilməsinə razılıq verməmiş və o, Moskva şəhərinin Timiryazev rayonunun 50 nömrəli xəstəxanasına aparılmışdır. Dünyanın məşhur fiziklərinin səyləri, onların Avropadan, ABŞ-dan göndərdikləri dərman preparatlarının yardımı nəticəsində Lev Davidoviç Landaunu ölümdən xilas etmək mümkün olmuş və o, 1962-ci ilin sentyabr ayında SSRİ Elmlər Akademiyasının xəstəxanasına köçürülmüşdür. Həmin ilin noyabrında Landau ona Nobel mükafatı verilməsi barədə teleqram alır. Nobel Komitəsinin tarixində ilk dəfə olaraq xüsusi hal kimi məşhur fizik Lev Landaunun Stokholma gedə bilməməsi nəzərə alınır və İsveçin Moskvada olan səfiri Nobel mükafatını xəstəxanada ona təqdim edir. Lev Landau ömrümün iki ilini xəstəxanalarda keçirir, ancaq 1964-cü ilin 25 yanvarında öz evinə qayıda bilir.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Lev Landaunu dünya alimlərinin səyləri nəticəsində ölümdən xilas etmək mümkün olsa da, onun səhhəti tam bərpa olunmamışdı. 1968-ci il martın 24-də onun səhhəti kəskin pisləşmiş və yenidən xəstəxanaya aparılmışdır. Göstərilən səylərə baxmayaraq sovet nəzəri fizikasının banisi, məşhur nəzəriyyəçi fizik, həmyerlimiz Lev Davidoviç Landaunun həyatını xilas etmək mümkün olmamış və o, 1968-ci il aprelin 1-də Moskva şəhərində vəfat etmişdir.</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><br />
</div><div style="margin: 0px; outline-style: none; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">Azərbaycan torpağında dünyaya gəlmiş bu görkəmli alimin həyatı, yaradıcılığı və elmi fəaliyyəti böyük bir məktəbdir. Arzu edərdik ki, gənclərimiz, tələbələrimiz, elmi fəaliyyətlə məşğul olan insanlarımız bu böyük həmvətənimizin irsini daha dərindən öyrənsinlər və onun yaratdığı məktəbdən bəhrələnsinlər. İnkişaf ancaq və ancaq elmdən keçir. Elmsiz məkan zülmət və cəhalət deməkdir. Bəşəriyyətin bugünkü firavan yaşayışı və inkişafı isə məhz Lev Davidoviç Landau kimi əfsanəvi alimlərin əməyi nəticəsində mümkün olmuşdur.</div></span></span></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-76179540481250474072011-10-18T02:15:00.000-07:002011-10-18T02:15:42.625-07:00VII SİNFƏ AİD TEST TAPŞRIQLARI<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><span class="Apple-style-span" style="-webkit-text-decorations-in-effect: none; -webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: white; color: black; font: 13px Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;"> <div align="center" style="margin-bottom: 2px; margin-top: 2px; text-align: center;"><b>Tест «Движение. Траектория» 7 кл.</b><span lang="EN-US"><span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span></span><b><i><span style="color: blue; font-size: 11pt;">Вариант 1</span></i></b></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 24.1pt; margin-top: 2px;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -1.4pt;">1.</span><span style="font-size: 11pt;"><span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span style="letter-spacing: -0.25pt;">Что называют траекторией?</span></span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 0cm 6.25pt 0pt 22.45pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;">А. Линией, по которой движется тело.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 0cm 6.25pt 0pt 22.45pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;">Б. Длину линии, по которой<span class="Apple-converted-space"> </span></span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;">движется тело.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 0cm 6.25pt 0pt 22.45pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;">В. Изменение положения тела относительно других<span class="Apple-converted-space"> </span></span><span style="font-size: 11pt;">тел.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 0cm 0.7pt 0pt 33pt; text-align: justify; text-indent: -8.9pt;"><br />
</div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 0cm 0.7pt 0pt 33pt; text-align: justify; text-indent: -8.9pt;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.9pt;">2.</span><span style="font-size: 11pt;"><span><span class="Apple-converted-space"> </span></span><span style="letter-spacing: -0.25pt;">Относительно какого тела пассажир, сидящий в движущемся ав</span>тобусе, находится в состоянии покоя?</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 22.7pt; margin-top: 2px;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.35pt;">1. Относительно водителя автобуса.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 22.7pt; margin-top: 2px;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.35pt;">2. Относительно Земли.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 22.7pt; margin-top: 2px;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.35pt;">3. От</span><span style="font-size: 11pt;">носительно колес автобуса.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 22.7pt; margin-top: 2px;"><span style="font-size: 11pt;">А.1.<span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span> </span>Б.2.<span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span> </span>В.3.<span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span> </span>Г.1.2.<span class="Apple-converted-space"> </span><span> </span><span> </span>Д.1,3.<span class="Apple-converted-space"> </span><span> </span><span> </span>Е.2, 3.<span class="Apple-converted-space"> </span><span> </span><span> </span>Ж.1, 2, 3.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 22.7pt; margin-top: 2px;"><br />
</div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 2.65pt 60.5pt 0pt 22.45pt; text-indent: 0cm;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -1pt;"><span>3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> <span class="Apple-converted-space"> </span></span></span></span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;">Какова траектория движения секундной стрелки?</span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -1pt;"></span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 2.65pt 60.5pt 0pt 22.45pt;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;">А. Прямая линия.<span class="Apple-converted-space"> </span><span> </span>Б. Кривая линия.<span class="Apple-converted-space"> </span><span> </span>В. Окружность.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 2.65pt 60.5pt 0pt 22.45pt;"><br />
</div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin: 2.9pt 0cm 0pt 22.45pt; text-indent: 0cm;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.75pt;"><span>4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> <span class="Apple-converted-space"> </span></span></span></span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;">Какое движение называют неравномерным?</span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.75pt;"></span></div><div style="margin-bottom: 2px; margin-left: 9pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;">А. Движение, при котором тело в любые<span class="Apple-converted-space"> </span><u>равные</u><span class="Apple-converted-space"> </span>промежутки време</span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;">ни проходит<u>равные<span class="Apple-converted-space"> </span></u>пути.</span></div><div style="margin-bottom: 2px; margin-left: 9pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;"><span> </span>Б. Движение, при котором тело в любые<span class="Apple-converted-space"> </span></span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;">промежутки времени проходит<span class="Apple-converted-space"> </span><u>равные</u>пути.</span></div><div style="margin-bottom: 2px; margin-left: 9pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;"><span> </span>В. Движение тела, при</span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;"><span class="Apple-converted-space"> </span></span><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.2pt;">котором траектория является прямая линия.</span></div><div style="margin-bottom: 2px; margin-left: 9pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><br />
</div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 14.75pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;">5. Какие из перечисленных движений являются равномерными?</span><span style="font-size: 11pt;"></span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 14.3pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;">1. Движение автомобиля при торможении.<span> </span></span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 14.3pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.25pt;">2. Движение маятника в</span><span style="font-size: 11pt;"><span class="Apple-converted-space"> </span><span style="letter-spacing: -0.3pt;">часах.<span> </span></span></span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 14.3pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;">3. Движение эскалатора в метро.</span><span style="font-size: 11pt;"></span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 13.8pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;">А. 1, 2, 3.<span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span>Б. 1, 2.<span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span> </span><span> </span>В. 1, 3.<span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span> </span><span> </span>Г. 2, 3.<span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span> </span><span> </span>Д. 1.<span> <span class="Apple-converted-space"> </span></span><span> </span><span> </span></span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 13.8pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;"><span></span>Е. 2.<span> </span><span> </span><span> </span>Ж. 3.</span></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 13.8pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><br />
</div><span style="font-size: 11pt; letter-spacing: -0.3pt;"><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm;"><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 16pt; mso-fareast-language: RU;"> Тест. "Сила Трения".</span></b><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-fareast-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 27pt; text-indent: -18pt;"><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">1.</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">Какая сила не позволяет сдвинуть с места тяжелый шкаф?</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">А. Сила трения скольжения.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">Б. Сила трения покоя.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">В. Сила тяжести.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 27pt; text-indent: -18pt;"><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">2.</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">При смазке трущихся поверхностей сила трения…</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">А. Не изменится.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">Б. Увеличивается.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">В. Уменьшается.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 27pt; text-indent: -18pt;"><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">3.</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"> Как направлена сила трения, когда брусок движется по столу вправо?</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">А. Вправо.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">Б. Влево.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">В. Вертикально вниз.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 27pt; text-indent: -18pt;"><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">4.</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"> В гололед тротуары посыпают песком. При этом трение подошв о лед…</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">А. Не изменяется.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">Б. Уменьшается.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">В. Увеличивается.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 27pt; text-indent: -18pt;"><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">5.</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 7pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-language: RU;"> </span><b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"> Почему после дождя грунтовая дорога становится скользкой?</span></b><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">А. Одна из причин трения заключается в шероховатости поверхности соприкасающихся тел.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm 1.5pt 61.8pt;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;">Б. Слой смазки разъединяет поверхности трущихся тел и уменьшает трение.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm;"><span style="background: white; color: black; font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt; mso-fareast-language: RU;"> В. В жидкости частицы более подвижны, чем в твердых телах; трение слоев жидкости меньше, чем трение поверхностей твердых тел.</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana", "sans-serif"; font-size: 10pt; mso-fareast-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 1.5pt 0cm;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 0cm -35.5pt 10pt -49.65pt; text-align: center; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 13.8pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"></div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 13.8pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><br />
</div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 13.8pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><br />
</div><div style="background-clip: initial; background-color: white; background-origin: initial; margin-bottom: 2px; margin-left: 13.8pt; margin-top: 2px; text-align: justify;"><br />
</div></span> </span></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-23969449301555470422011-10-17T23:37:00.000-07:002011-10-17T23:37:49.154-07:00QAZANDIĞIM NƏALİYYƏTLƏR<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEv5bu0X5Yp1tkNi1MmxzlZ5ItRm0cjLPAnTUsShDQUNxbpI2VJlMfoHF4yCxwzpsTNSkE90Kp8l__ZmpnRo_rJRemxenRP4JSSeH0guLWUIPc6lvhVeDwFA76QXPjqKjeKAASlHiBi2U/s1600/%25D0%2598%25D0%25B7%25D0%25BE%25D0%25B1%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B6%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50009.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEv5bu0X5Yp1tkNi1MmxzlZ5ItRm0cjLPAnTUsShDQUNxbpI2VJlMfoHF4yCxwzpsTNSkE90Kp8l__ZmpnRo_rJRemxenRP4JSSeH0guLWUIPc6lvhVeDwFA76QXPjqKjeKAASlHiBi2U/s320/%25D0%2598%25D0%25B7%25D0%25BE%25D0%25B1%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B6%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50009.JPG" width="226" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi168N4gt6vymjuzqanRpVfi6HDoilXGX1fqqq1TjTWAZ1Qetb8M_BvG4gHioLG6PNSbCTkjsrtHJv8_cvl03x9aNJPI7Dx44iFq8RK0a0MJUfZDsNuJJVKTQSm3aZ78J7Ou56dWjyPwsY/s1600/%25D0%2598%25D0%25B7%25D0%25BE%25D0%25B1%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B6%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50012.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi168N4gt6vymjuzqanRpVfi6HDoilXGX1fqqq1TjTWAZ1Qetb8M_BvG4gHioLG6PNSbCTkjsrtHJv8_cvl03x9aNJPI7Dx44iFq8RK0a0MJUfZDsNuJJVKTQSm3aZ78J7Ou56dWjyPwsY/s320/%25D0%2598%25D0%25B7%25D0%25BE%25D0%25B1%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B6%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50012.JPG" width="226" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhV7voSF9AIoIqUllTlA2DDIYgT8WdWViwXAjOa4HbaI6xK1W8UfZGRIBHdjENHLZpmonBZzQAUV1xE4rep0Cbx0oRj1ur2eLsmtjxuLjNZ6RuwxpjWSpo4RlkiBYcbqlNWwMXwFk7DvEI/s1600/%25D0%2598%25D0%25B7%25D0%25BE%25D0%25B1%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B6%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50008.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="226" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhV7voSF9AIoIqUllTlA2DDIYgT8WdWViwXAjOa4HbaI6xK1W8UfZGRIBHdjENHLZpmonBZzQAUV1xE4rep0Cbx0oRj1ur2eLsmtjxuLjNZ6RuwxpjWSpo4RlkiBYcbqlNWwMXwFk7DvEI/s320/%25D0%2598%25D0%25B7%25D0%25BE%25D0%25B1%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B6%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50008.JPG" width="320" /></a></div></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-43483897723767346002011-10-17T04:29:00.000-07:002011-10-17T04:29:43.789-07:00Fizika dersleri, fizika dusturlari, fizikadan testlər, fizikadan məsələlər, fizika kitabi<a href="http://xeste.net/dersler/fizika/417-dzxtli-brabrsrtli-v-dyinsrtli-hrkt.html#.TpwRoa-_PQQ.blogger">Fizika dersleri, fizika dusturlari, fizikadan testlər, fizikadan məsələlər, fizika kitabi</a>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-73049529671755784072011-10-17T04:21:00.000-07:002011-10-17T04:21:46.445-07:00FİZİKİ FORMULALLAR<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbbVjKpj1ArHL9xsJx_VdNMd1mNfiN0EXURCA1A5G7QLV5kGP4g6zO4W_iGr0yN1jac3MvfCLmEBwghjhKb5WMe1ht06JK9Dm-X2v6PBkpugtii7RXK9njX1QCI_ebZ0s8f5bLc0P5np4/s1600/fizika.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="261" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbbVjKpj1ArHL9xsJx_VdNMd1mNfiN0EXURCA1A5G7QLV5kGP4g6zO4W_iGr0yN1jac3MvfCLmEBwghjhKb5WMe1ht06JK9Dm-X2v6PBkpugtii7RXK9njX1QCI_ebZ0s8f5bLc0P5np4/s320/fizika.jpg" width="320" /></a></div></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-53959014635396242332011-10-17T03:17:00.000-07:002011-10-17T03:17:14.162-07:00ARXİMED QANUNU<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dxZotzVC7XjfFFM0dV9qHwT3dWsx89ld4obk-ljs2LIUI6MSNF5Gya3Ge7sO4gLPypwoLX7PgmPUuwVu9Qgaw' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-32809487301508293202011-10-17T02:59:00.000-07:002011-10-17T02:59:39.432-07:00Fizika qanunlarını dəyişdirə biləcək təcrübə: İşıq sürəti aşıldı mı?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><span class="Apple-style-span" style="-webkit-text-decorations-in-effect: none; -webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: #f6f6f6; color: #222222; font: 15px/19px Arial, "Helvetica Neue", sans-serif; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;"> Avropa Parçacıq Araşdırma Mərkəzi CERNdəki fizikaçılar, atomdan kiçik partiküllerin təməl fizika qanunlarına zidd olan şəkildə, işıq sürətini aşdığını söyləyir.<br />
Mütəxəssislər, İtaliyada Alpların qolu olan Apenin Dağlarının altında bir laboratoryadan 700 kilometr kənardakı digər laboratoriyaya atılan nötrinoların hədəfə saniyənin milyardda biri qədər əvvəl çatdığını hesabladılar.<br />
15 min dəfə qiymətləndirmə edən elm adamları nəticənin özlərini şaşırttığını, bu səbəblə ABŞ və Yaponiyadan başqa təşkilatlardan da müstəqil şəkildə bu ölçümləri qiymətləndirmələrini istədiklərini açıqladı.<br />
Araşdırmaçılar o zamana qədər bu tapıntılara təmkinli yaxınlaşdıqlarını söyləyir.<br />
Albert Eynşteynə görə heç bir şey işıqdan daha sürətli hərəkət edə bilməz.<br />
<br />
<br />
Ancaq doğrulandığı halda bu təcrübə, Albert Eynşteynin Xüsusi Görəlilik Qaydasının bəzi qisimlərini tərsinə çevirə bilər, kainatın necə işlədiyini açıqlayan qanunlar alt-üst ola bilər.<br />
Bütün müasir fizika nəzəriyyələrinin yenidən nəzərdən keçirilməsini belə tələb edə bilər.<br />
Bununla birlikdə araşdırma qrupu "sistematik səhv" dedikləri vəziyyətin yaranması halında istənildiyi qədər ölçmə edilsin, yenə eyni xəta, yəni sürət sərhədinin aşıldığı kimi bir təəssürat əldə edilməsi riski olduğunu, bu səbəblə ölçümlərini ictimaiyyətə elan etdiklərini bildirib.<br />
Doktor Antonio Ereditato və qrupu bu mövzuda üç ildir araşdırma icra edirdi.<br />
Ereditato "Xəyalım başqa bir müstəqil təcrübədə də eyni nəticənin alınması - o zaman rahatlayacağım" deyə danışdı.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOloZbo3wlCdAa0ww5v1yswQKMDkF_KkjjA9nKJocTcT9qA80YqkmIa8_L8QK-UAVtY5OmZcsMGX1tBnBIJnOw7JYoso9CzB07z5xrM4Qe-KhLt4-OfMuDk5WPPJidPrCsmM_PiLUoHSE/s1600/fizik-yasalarini-degistirebilecek-deney-isik.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOloZbo3wlCdAa0ww5v1yswQKMDkF_KkjjA9nKJocTcT9qA80YqkmIa8_L8QK-UAVtY5OmZcsMGX1tBnBIJnOw7JYoso9CzB07z5xrM4Qe-KhLt4-OfMuDk5WPPJidPrCsmM_PiLUoHSE/s1600/fizik-yasalarini-degistirebilecek-deney-isik.jpg" /></a></div>Ereditato, "Amma hələlik heç bir şey iddia etmirik. Cəmiyyətin bu dəli nəticəsində anlamaqda köməkçi olmasını istəyirik - çünki bu dəlilik və əlbəttə nəticələri də çox ciddi ola bilər. " dedi.</span></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-81350508773812486622011-10-17T02:54:00.001-07:002011-10-17T02:54:32.404-07:00Kainatın Yaradılışı: Böyük Partlayış<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><span class="Apple-style-span" style="-webkit-text-decorations-in-effect: none; -webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: #175e92; color: #17586d; font: 12px/12px Arial, Helvetica, sans-serif; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;"> <div class="post_author" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; color: #17586d; font-size: 12px; height: 15px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 10px; padding-right: 0px; padding-top: 20px; text-align: left; vertical-align: baseline;"><a href="http://planetimiz.org/author/planetoloq/" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; color: #17586d; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-decoration: none; vertical-align: baseline;" title="Posts by planetoloq">planetoloq</a></div><div class="entry" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; color: #17586d; font-size: 12px; line-height: 1.7em; margin: 0px; outline-width: 0px; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden; padding-bottom: 0px; padding-left: 10px; padding-right: 10px; padding-top: 10px; vertical-align: baseline; width: 620px;"><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/hs-2005-37-a-1024_wallpaper3.jpg" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; color: #17586d; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-decoration: underline; vertical-align: baseline;"><img alt="" class="alignleft size-medium wp-image-160" height="225" src="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/hs-2005-37-a-1024_wallpaper3.jpg?w=300" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; display: inline; float: left; font-size: 12px; margin: 0px 8px 8px 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;" title="hs-2005-37-a-1024_wallpaper" width="300" /></a>Bir partlayış xəbəri eşitdiyimizdə təlaşlanar və vurduğu zərərləri ilə maraqlanarıq. Ölülər, yaralılar, dağılan binalar, qırılan şüşələr və s… Yəni bir partlayış olduğunda zərər və nizamsızlıq meydana gəlir. Nə qədər güclü olursa olsun partlayıcıdan istifadə edərək bir şəhəri abad edə bilməzsiniz və ya bir təyyarəni daha təkmilləşmiş texnoloji səviyyəyə çatdıra bilməzsiniz. Harada olursa-olsun bir partlayışdan sonra eyni yerdə rəngarəng çiçəklərin olduğu, müxtəlif canlıların yaşadığı mənzərə ilə qarşılaşa bilməzsiniz… Ancaq dünyamız da, içərisində olduğumuz kainat da təxminən 15 milyard il əvvəl Böyük Partlayış (Big Bang) nəticəsində ortaya çıxmış və genişləyərək indiki formasını almışdır! Yəni partlayış ilə nizam qurulmuşdur. Əgər biri sizə bütün kainatın bir nöqtənin içinə sıxışdırıldığını və bu nöqtənin partlayışdan sonra bütün ulduzları, planetləri və dünyamızı meydana gətirdiyini söyləyirsə burada fövqəladə vəziyyət var. Bizim bildiyimiz bütün partlayışlar dağıdıcı və məhvedici olduğu halda, bütün kainatı bir partlayışın meydana gətirməsi çox xüsusi vəziyyətin olduğunu göstərir.</div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><span id="more-69" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"></span></div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><strong style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;">Big Bangin Tarixi</strong></div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/hubble2.jpg" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; color: #17586d; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-decoration: underline; vertical-align: baseline;"><img alt="" class="alignright size-medium wp-image-157" height="300" src="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/hubble2.jpg?w=238" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; display: inline; float: right; font-size: 12px; margin: 0px 0px 8px 8px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;" title="Hubble" width="238" /></a>1929-cu ildə aparılan müşahidələrdən çıxan bir dəlil, elm dünyasına bomba kimi düşdü. O il Kaliforniya Maunt Vilson (Mount Wilson) rəsədxanasında, amerikalı astronom Edvin Habl (Edwin Hubble) astronomiya tarixinin ən böyük kəşflərindən birini etmişdi. Habl, istifadə etdiyi nəhəng teleskopla səmanı müşahidə edərkən, ulduzların uzaqlıqlarına bağlı olaraq qırmızı rəngə doğru sürüşən bir işıq yaydıqlarını müəyyən etdi. Bu fikir, o zamana qədər bilinən kainat anlayışını təməldən sarsıdacaqdı.</div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;">Çünki məlum fizika qanunlarına görə, müşahidənin edildiyi nöqtəyə doğru hərəkət edən işıqlar bənövşəyi istiqamətə doğru, müşahidənin edildiyi nöqtədən uzaqlaşan işıqlar isə qırmızı rəngə doğru meyllənir (müşahidəçidən uzaqlaşan qatarın fit səsinin getdikcə incəlməsi kimi). Bu qanuna uyğun olaraq Hablın müşahidəsi göy cisimlərinin bizdən uzaqlaşdığını göstərirdi. Habl, çox keçmədən daha mühüm faktlarla qarşılaşdı; ulduzlar və qalaktikalar yalnız bizdən deyil, bir-birilərindən də uzaqlaşırdılar. Elmi müşahidələr kainatdakı hər şeyin bir-birindən uzaqlaşdığını ortaya qoymuşdu. Bu vəziyyətdə kainatın “genişlədiyi” nəticəsi əldə edilirdi.</div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/cmb_timeline753.jpg" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; color: #17586d; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-decoration: underline; vertical-align: baseline;"><img alt="" class="aligncenter size-medium wp-image-158" height="298" src="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/cmb_timeline753.jpg?w=300" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; display: block; font-size: 12px; margin: 0px auto; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;" title="CMB_Timeline75" width="417" /></a>Hablın ortaya qoyduğu kainatın genişlədiyi gerçəyi, materialistlərin müdafiə etdiyi sabit, başlanğıcı olmayan kainat modelinin tam tərsini iddia edirdi. Kainat sanki şişirilən bir şar kimi genişləyir və göy cisimləri də şarın üzərindəki nöqtələr kimi bir-birindən uzaqlaşırdı.</div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-align: center; vertical-align: baseline;"></div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-align: left; vertical-align: baseline;">Kainat genişlədiyinə görə zamanda geriyə doğru gedildiyində daha kiçik bir kainat, daha da geriyə getdiyimizdə “tək bir nöqtə” ortaya çıxırdı. Aparılan hesablamalar, kainatın bütün maddəsini içində saxlayan bu “tək nöqtə”nin, şiddətli cazibə qüvvəsi səbəbiylə “sıfır həcmə” sahib olacağı göstərilir. Kainat, sıfır həcmə sahib bu nöqtənin partlamasıyla ortaya çıxmışdı. Bu partlamayışa “Big Bang” (Böyük Partlama) deyildi və bu nəzəriyyə də eyni adla adlandırıldı.</div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><strong style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;">Yeni Kəşflər: Kosmik Fon Radiasiyası</strong></div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/329e5b6ed7523a4b_landing1.jpg" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; color: #17586d; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-decoration: underline; vertical-align: baseline;"><img alt="" class="alignright size-medium wp-image-161" height="198" src="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/329e5b6ed7523a4b_landing1.jpg?w=300" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; display: inline; float: right; font-size: 12px; margin: 0px 0px 8px 8px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;" title="329e5b6ed7523a4b_landing" width="300" /></a>Big Bangın tək sübutu genişlənən kainat deyildi. Elm adamları Big Bang nəzəriyyəsini təsdiqləyən yeni kəşflər edirdilər. Corc Gamov bu elm adamlarından biri idi. 1948-ci ildə Gamov, Corc Lamatrenin (Georges Lemaitre) hesablamalarını təkmilləşdirdi və Big Bang-ə aid olan yeni tezis irəli sürdü. Buna görə kainatın böyük partlayış ilə meydana gəlməsi nəticəsində, kainatda bu partlayışdan sonra radiasiya olaraq adlandırılan bəzi qalıqların olması labüd idi. Bu “labüd” dəlil də çox keçmədən tapıldı.</div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;">1965-ci ildə Arno Penzias və Robert Wilson adlı iki araşdırmaçı alim bu qalıqları ehtiva edən dalğaları kəşf etdilər. “Kosmik Fon Radiasiyası” adlandırılan bu radiasiyanın Big Bangin ilk dövrlərindən qaldığı məlum olmuşdu. Penzias və Wilson, Big Bangi təcrübi olaraq ilk göstərən alimlər olduqları üçün Nobel Mükafatına layiq görülmüşdülər.</div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><strong style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;">Daha bir sübut</strong></div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><strong style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><br />
</strong></div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/cobe1.gif" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; color: #17586d; font-size: 12px; margin: 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; text-decoration: underline; vertical-align: baseline;"><img alt="" class="alignleft size-medium wp-image-163" height="300" src="http://planetimiz.files.wordpress.com/2009/12/cobe1.gif?w=249" style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; display: inline; float: left; font-size: 12px; margin: 0px 8px 8px 0px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;" title="cobe" width="249" /></a>1989-cu ildə isə Corc Smut (George Smoot) və birlikdə çalışdığı NASA qrupu, COBE adlı süni peyki kosmosa göndərdilər. Bu peykə yerləşdirilən həssas radarların Penzias və Wilsonun hesablamalarını təsdiqləməsi isə yalnız səkkiz dəqiqə çəkdi. Radarlar qətiliklə kainatın başlanğıcındakı böyük partlayışın isti, sıx vəziyyətinin qalıqlarını sübut edirdi. Bir çox elm adamı COBE-nin müvəffəqiyyətini Big Bangın möhtəşəm zəfəri olaraq şərh etmişdi.</div><div style="background-clip: initial; background-color: transparent; background-origin: initial; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-top-width: 0px; font-size: 12px; margin: 0px 0px 20px; outline-width: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; vertical-align: baseline;">Bu kəşflər və elm adamlarının şərhləri dünyanın bir çox TV kanalında işıqlandırılmışdı, böyük əks-səda doğurmuş və əsrin ən böyük kəşfi olaraq adlandırılmışdı. Çünki, Big Bang yaradılışın dəlili olaraq qəbul edilir.</div></div></span></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-9548319830821640642011-10-17T02:29:00.000-07:002011-10-17T02:29:35.673-07:00QAZANDIĞIM NƏALİYYƏTLƏR, İŞTİRAK ETDİYİM TRENİNQ VƏ SEMİNARLAR<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-ZP8w13aN0PRyUnP94M24PveDpF-55tMm0t5WJcl0zRjyUR9xNUjJ1_6Z0FShyphenhyphenZJLG8NblWL9ELq7LJ_UK_3l8OsbZSGsQo2Mug_lD4DjSjokTiyBSzpM3RpSrlpsEGZ2p69mFuWoX1M/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50037.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-ZP8w13aN0PRyUnP94M24PveDpF-55tMm0t5WJcl0zRjyUR9xNUjJ1_6Z0FShyphenhyphenZJLG8NblWL9ELq7LJ_UK_3l8OsbZSGsQo2Mug_lD4DjSjokTiyBSzpM3RpSrlpsEGZ2p69mFuWoX1M/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50037.jpg" width="230" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0mZk2PAAMHmZ8U0asEy9EOBSE9vYIoAaCuPA0Es-E8j4BcG9UYmlktsWuouD-CEZCMpIN5iQwphOCTYZr4OPqzGiEWn_TUJxoLHBF_F7D12JQpZb94zgjDb4VMMmSinViXFEfuQBqHuk/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50036.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="213" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0mZk2PAAMHmZ8U0asEy9EOBSE9vYIoAaCuPA0Es-E8j4BcG9UYmlktsWuouD-CEZCMpIN5iQwphOCTYZr4OPqzGiEWn_TUJxoLHBF_F7D12JQpZb94zgjDb4VMMmSinViXFEfuQBqHuk/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50036.jpg" width="320" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgPrjsvSbl5g0z_ngE0kErHB-aM61iNgWFBn2wGKmMEV5X-nBg9-3fW1VjMdf9yD-rt0obk2fjQ4baa_9vmgAouqePMHy_2CPSXPEvGeOaGAw9SJfmZko6JHu8VlHYtiZ7JnGWtxdogVW8/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50035.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="208" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgPrjsvSbl5g0z_ngE0kErHB-aM61iNgWFBn2wGKmMEV5X-nBg9-3fW1VjMdf9yD-rt0obk2fjQ4baa_9vmgAouqePMHy_2CPSXPEvGeOaGAw9SJfmZko6JHu8VlHYtiZ7JnGWtxdogVW8/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50035.jpg" width="320" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjw9cHaagfemPiNjIYKrMx4QVG10Lerfbvc45A1Ua6Vn3tBB9t1xg9YVywtXrUnmobJIpytrlygdAweKUlyumalO9HGhyphenhyphenVJ6B-9_q5z1lA8by5zHnnYTq2s-af-1s6P5wFo2x8Dj9hvq98/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50039.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="226" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjw9cHaagfemPiNjIYKrMx4QVG10Lerfbvc45A1Ua6Vn3tBB9t1xg9YVywtXrUnmobJIpytrlygdAweKUlyumalO9HGhyphenhyphenVJ6B-9_q5z1lA8by5zHnnYTq2s-af-1s6P5wFo2x8Dj9hvq98/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50039.jpg" width="320" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghZkkPTsmnvXTrqexK2MLgKzdztiBsZ6yuRz87rNVVVsmaV1xSCsuCkaXeXH5EKX09dJ8R1jnLn_-Hx4xuDJpfFFs7FeCr9JkOHtAZnyaJ22OcbkDrvhggF-8Rx37EGqah35mFtDYwH24/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50040.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="233" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghZkkPTsmnvXTrqexK2MLgKzdztiBsZ6yuRz87rNVVVsmaV1xSCsuCkaXeXH5EKX09dJ8R1jnLn_-Hx4xuDJpfFFs7FeCr9JkOHtAZnyaJ22OcbkDrvhggF-8Rx37EGqah35mFtDYwH24/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50040.jpg" width="320" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj30rR76_PDdfyyRw-a7gz2VGMSwEBVxVJlFNImjppm4SxWbqdUO0X3HOdh57U5Fw5OVbpULaRcGdIW3d6yRcJlwX39szzQMXQ3S1pljIM2seYAKzDcMpwtpkzThRRclOoQiZZOU4pxLwU/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50041.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="228" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj30rR76_PDdfyyRw-a7gz2VGMSwEBVxVJlFNImjppm4SxWbqdUO0X3HOdh57U5Fw5OVbpULaRcGdIW3d6yRcJlwX39szzQMXQ3S1pljIM2seYAKzDcMpwtpkzThRRclOoQiZZOU4pxLwU/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50041.jpg" width="320" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjlFuGllnNSDIkhyphenhyphen5MFNDCZZlu1w9nt_muY1NHqZkIYZ0RjCxvVKV-Lq6NfvahHMkSsBJwLYnjMwjHtNykWlGQ62KXVfl-isizs0Gcins-_DMPlnRFTZNjvR4r1Kq13Ny9qbiPaRXjyhEo/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50042.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjlFuGllnNSDIkhyphenhyphen5MFNDCZZlu1w9nt_muY1NHqZkIYZ0RjCxvVKV-Lq6NfvahHMkSsBJwLYnjMwjHtNykWlGQ62KXVfl-isizs0Gcins-_DMPlnRFTZNjvR4r1Kq13Ny9qbiPaRXjyhEo/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50042.jpg" width="227" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUx-du4njWLunhn9UqxYWa8WCHZchFefD-VJ9Oy9_LGA5tjVTZPinF1hzVfdaEbgnRPZH9QlJG84nol1YuVMc_Tj_ST0SgePJbBxv0LnxVSTcoNBhtV2gdRoDTCii1H0aoBP4VQXstuX8/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50043.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUx-du4njWLunhn9UqxYWa8WCHZchFefD-VJ9Oy9_LGA5tjVTZPinF1hzVfdaEbgnRPZH9QlJG84nol1YuVMc_Tj_ST0SgePJbBxv0LnxVSTcoNBhtV2gdRoDTCii1H0aoBP4VQXstuX8/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50043.jpg" width="226" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiumaUhUgDYqIFqRE4jlvk1bZcpp1hRjbYJNU3wnkbeONm4k5_K0BeNbT5yz51MkOSs2GlK2ONNLckHZnvHgc0xKlZxLLdgRMPZIQVjzLwrGLMk6K8Vs7zFAYM2x0CNVTzVSHFODOdcME/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50044.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiumaUhUgDYqIFqRE4jlvk1bZcpp1hRjbYJNU3wnkbeONm4k5_K0BeNbT5yz51MkOSs2GlK2ONNLckHZnvHgc0xKlZxLLdgRMPZIQVjzLwrGLMk6K8Vs7zFAYM2x0CNVTzVSHFODOdcME/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50044.jpg" width="226" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAEE4rnalFo6loHyGH-OhDKtjXzw7hxGEg-LytUJLgCVctFRTrr_NUKWP6yLym5g8yHL_IF5kwiWxrWIzcfv1Vl1dScpROj-6BAh_xczbbwSIHM5YzTZRQ5EM8TrwKy4EPXYwIKu0O8n0/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50045.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAEE4rnalFo6loHyGH-OhDKtjXzw7hxGEg-LytUJLgCVctFRTrr_NUKWP6yLym5g8yHL_IF5kwiWxrWIzcfv1Vl1dScpROj-6BAh_xczbbwSIHM5YzTZRQ5EM8TrwKy4EPXYwIKu0O8n0/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50045.jpg" width="225" /></a></div></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6137521551065461092.post-26965079567065782932011-10-17T02:07:00.000-07:002011-10-17T02:07:08.149-07:00Fizika dərslərində folklordan istifadə<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 16pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;">Fizika dərslərində folklordan istifadə</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;">V. Ş. AĞAMALIYEVA</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;">Bakı şəhəri Binəqədi rayonu 246 saylı məktəb-lisey</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt 72pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;">“Cəmiyyətin gələcək tərəqqisi bir şox cəhətdən indi gənclərimizə nəyi və necə öyrətməyimizdən asılı olacaqdır.”</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt 324pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;">H. ƏLİYEV</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; tab-stops: 36.0pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 422.25pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Əsası Ulu Öndərimiz Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan təhsil siyasətində bu gün müasir tələblər baxımından məqsədyönlü iş gedir.<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Azərbaycan Respublikasında dövlət müstəqilliyimizin bərpasından sonra təhsildə<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>yeni dövr başlandı. Ümumi təhsilin yenilənməsi dünya təhsil sisteminin inteqrasiyasının təməl prinsiplərini müəyyənləşdirdi.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; tab-stops: 36.0pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 422.25pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Yeni “Təhsil haqqında” qanun Prezident Cənab İlham Əliyev tərəfindən imzalanaraq qüvvəyə mindi. Təhsilimiz dövlət qayğısı ilə əhatə olunub. İndi islahat yönümlü işlər gedir. Mən də sevdiyim ixtisasımı böyük həvəslə, sevə-sevə şagirdlərimə öyrədirəm. Əldə etdiyim bilikləri şagirdlərə çatdırıram. İşlədiyim müddətdə həmişə çalışmışam ki, tədrisin məqsədi, vəzifəsi və məzmunu ilə bağlı tələblərə cavab verən dərslər qurum.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; tab-stops: 36.0pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 422.25pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Kurrikulum islahatlarının mahiyyət və əhəmiyyəti, onun tətbiqi<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>mexanizmləri bütün müəllimlərin qarşısında çoxlu vəzifələr qoyur. </span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; tab-stops: 36.0pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 422.25pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Müasir dərsi qurmaq üçün əvvəlcə dərsi planlaşdırıram və bu zaman yeni dərs elementlərini tətbiq etməyə çalışıram. Dərslərimin daha düşündürücü olmasına cəhd edirəm və hər dərsin tədrisində irəliləyiş olduğunun şahidi oluram. Bu baxımdan fizika dərslərinin humanitarlaşdırılmasında folklor materiallarından istifadə etmək faydalı olur. Bu şagirdlərin təfəkkür fəallığını, dünya görüşünü , onların marağını artırır.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; tab-stops: 36.0pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 422.25pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Aşağı sinifdə yaxşı oxuyan şagirdlər X və XI siniflərə gəldikdə zəif oxumağa, dərsə hazırlıqsız gəlməyə başladılar. Fənnə olan ögey munasibətin səbəbini<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>öyrəndim.Saqirdlərlə söhbət apardım.Məlum oldu ki,onlar humanitar fənnlərdən əla və yaxsı qiymətlər alırlar.Həmin sagirdlərə elə gəlir ki,fizikanı oxumamaq da olar,cunki gələcəkdə bu fənn onlara lazım olmayacaq. Sagirdlərdə fizikaya maraq oyatmaq ücün onlara tapsırıqlar verdim. Dedim ki, oxuduqları nağillardan, bədii əsərlərdən, şeirlərdən fizikaya aid olan faktları toplayıb ayrıca dəftərə qeyd etsinlər.Onların hesabatını dinlədim.Özüm də<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>mövzuların izahi zamanı vaxtaşırı xalq incisi nümunələrindən istifadə etdim.Bir necə gün ərzində hər şey yaxşı sonluqla bitdi.Həmin şagirdlər müasir elmi texniki inqilabın əsasını təşkil edən fizikanın əhəmiyyətini yaxşı dərk etməyə başladılar,artıq onlar yaxşı oxuyanlar sırasindadırlar.Yerində deyilən atalar sözləri və məsəllər şagirdlərin mustəgil düsünmə qabiliyyətlərini<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>inkişaf etdirir.Şagirdlərin etik və estetik tərbiyəsində<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>də məzmunca muxtəlif olan xalq incisi nümunələri mühüm rol oynayır. Bu incilərin<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>qısa və obrazlı olmasına fikir verirəm .Məsələn, bir düz xətt boyunca eyni istiqamətdə yönəlmiş qüvvələrin əvəzləyicisindən danışarkən “El bir olsa,dağ oynadar yerindən” , “El gücü, sel gücü” atalar sözlərini misal çəkirəm. Şagirdlər bu zaman kollektiv əməyin birliyinin <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>əhəmiyyətini <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>aydın dərk edirlər. Molekulların qarşılıqlı təsiri mövzusunu şərh edərkən “Yaxında düşmənim, uzaqda dostumsan” xalq deyimlərindən istifadə edirəm. Mexaniki hərəkəti, sürəti şərh edərkən “Piyada atlıya yoldaş deyil”, <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>“Düz<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>yolu qoyub, əyri yolla getmə” xalq deyimlərindən istifadə edirəm. Təzyiqin qiymətinin səthin sahəsindən asılılığını izah edərkən “Çox iti xəncər öz qınını kəsər”, Arximed qanununu şərh edərkən “Elə bil quyuya <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>daş atdılar” kimi<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>xalq incisi nümunələrini misal çəkirəm. Eyni zamanda şagirdlərin bildikləri xalq inciləri nümunələrini öz dəftərimdə qeyd edirəm. Yüklənmiş cisimlərin qarşılıqlı təsiri mövzusunda şagirdlər öyrənirlər ki, eyni işarəli elektrik yükünə malik olan cisimlər bir-birini itələyir, əks işarəli yüklər isə bir-birini cəzb edirlər. Şagirdlərimin “İki qoçun başı bir qazanda qaynamaz” xalq incisi nümunəsi məni heyran etdi. Fizikanın fənlərlə inteqrasiyası çox maraqlı olur.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; tab-stops: 36.0pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 422.25pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Müntəzəm olaraq xalq yaradıcılığı xəzinəsini mütaliyə edir, fizika elmi ilə bağlı olan atalar sözlərini, məsəllərini toplayır və ayrıca qovluqda saxlayıram. Növbəti dərsdə N. Gəncəvinin əsərlərinə müraciət edəcəyimizi sinifdə qərara alırıq.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; tab-stops: 36.0pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 422.25pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="AZ-LATIN" style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 14pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: AZ-LATIN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Ümumiyyətlə, hər bir dərsimin bundan sonra da keyfiyyətli olması üçün yeni interaktiv üsullardan daha geniş istifadə edəcək, yeni kurrikulumu uğurla tətbiq edəcəyəm.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 10pt; tab-stops: 36.0pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 422.25pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggpEOMMKyh6-aTQGDjISkx8fNKKo6B18f4WRjX-bd5OvWFbCRUJXLfNj6G2pkaBM5dutnMQoty6yt7qJGY11m3uCRYSlIVVHbAvBX187eOzAM-33a32VwAcwRzNuacNN1I8SrUqJ95RzY/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50034.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="238" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggpEOMMKyh6-aTQGDjISkx8fNKKo6B18f4WRjX-bd5OvWFbCRUJXLfNj6G2pkaBM5dutnMQoty6yt7qJGY11m3uCRYSlIVVHbAvBX187eOzAM-33a32VwAcwRzNuacNN1I8SrUqJ95RzY/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50034.jpg" width="320" /></a></div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0WJbcUet1pKI1N3svI7eS7yVrpS_qeT9ehfBP6FV1aQKVgVKkHzJrukSC347rWXrouR3CLh9KsdurWINT-hwZwlM_TGUy8VD9TUeU8cl_JhHB55dm-Auxq3c-ZjqoS7rzWEVKqaX30gk/s1600/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50033.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="230" oda="true" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0WJbcUet1pKI1N3svI7eS7yVrpS_qeT9ehfBP6FV1aQKVgVKkHzJrukSC347rWXrouR3CLh9KsdurWINT-hwZwlM_TGUy8VD9TUeU8cl_JhHB55dm-Auxq3c-ZjqoS7rzWEVKqaX30gk/s320/%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B50033.jpg" width="320" /></a></div></div>validehttp://www.blogger.com/profile/15503177223085765381noreply@blogger.com0